Την κατάσταση που βιώνουμε τις τελευταίες μέρες μπορούμε να την εντοπίσουμε στη βιβλιογραφία ως περιστασιακή κρίση, δηλαδή ένα απρόσμενο γεγονός που μπορεί να συμβεί στον καθένα οποιαδήποτε στιγμή. Η κρίση αποτελεί μια παροδική κατάσταση αποσταθεροποίησης του ατόμου, όταν έρχεται αντιμέτωπο με ένα απειλητικό συμβάν, το οποίο εκείνη τη στιγμή δεν γνωρίζει πως θα το επιλύσει (Caplan, 1964). Η κατάσταση αυτή εγείρει πλήθος συναισθηματικών αντιδράσεων, όπως άγχος, φόβο, ανησυχία, αποδιοργάνωση. Η αντίδραση των παιδιών σε μία τέτοια κατάσταση διαφέρει ανάλογα το αναπτυξιακό τους στάδιο. Οι γονείς θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ηλικία του παιδιού τους, προκειμένου να μπορούν να κατανοήσουν τις αντιδράσεις του και να προσαρμόσουν τον τρόπο που θα του εξηγήσουν τη συνθήκη που βιώνουν.
Η ύπαρξη κρίσης μπορεί να κλονίσει τις ανθρώπινες σχέσεις αλλά μπορεί να αποτελέσει και ευκαιρία ουσιαστικής επικοινωνίας και σύνδεσης με τους άλλους. Η παραμονή στο σπίτι, το κλείσιμο των σχολείων, των θεάτρων, των εστιατορίων και πολλών άλλων, αποτελεί μια ριζική αλλαγή στη καθημερινότητα. Η προσαρμογή δεν είναι εύκολη και χρειάζεται χρόνο να επεξεργαστούμε όλες τις πληροφορίες που λαμβάνουμε και να αποδεχτούμε τα συναισθήματα που βιώνουμε, ώστε να είμαστε σε θέση να μιλήσουμε στο παιδί μας αργότερα.
Αρχικά, θα πρέπει να είστε οι ίδιοι ήρεμοι και ψύχραιμοι τη στιγμή που θα αποφασίσετε να μιλήσετε με το παιδί σας. Μιλήστε με απλά λόγια για το τι είναι αυτό που συμβαίνει, χωρίς να δώσετε πολλές λεπτομέρειες που μπορούν να μπερδέψουν ή να ταράξουν το παιδί και μη διστάσετε να απαντήσετε στις ερωτήσεις που μπορεί να έχει. Είναι σημαντικό το παιδί να κατανοήσει αυτό που συμβαίνει, χωρίς να χρειαστεί να δημιουργήσει φανταστικές ιστορίες γύρω από αυτό.
Προσπαθήστε να ελέγχετε τις ειδήσεις που φτάνουν στα αυτιά του παιδιού σας. Η διαρκής ενημέρωση και ο καταιγισμός πληροφοριών μπορούν να προκαλέσουν περισσότερο άγχος και πανικό. Επιλέξτε κάποια συγκεκριμένη ώρα που επιθυμείτε να ενημερωθείτε από τις ειδήσεις και φιλτράρετε τις πληροφορίες που θέλετε να μεταφέρετε και στο παιδί σας, χωρίς να το βομβαρδίσετε με λεπτομέρειες .
Επιτρέψτε στο παιδί σας να εκφράσει τα συναισθήματα του και να μοιραστεί τις σκέψεις του γύρω από αυτό που βιώνει. Αν νιώθετε και εσείς άνετα μπορείτε να εκφράσετε το πώς νιώθετε, προκειμένου το παιδί να κατανοήσει ότι όλοι άνθρωποι βιώνουν παρόμοια συναισθήματα σε αντίστοιχες καταστάσεις. Καλό είναι να αποδέχεστε όλα τα συναισθήματα του παιδιού σας, χωρίς να τα κρίνετε. Είναι σημαντικό το παιδί να κατανοήσει ότι όλα τα συναισθήματα που βιώνει είτε ευχάριστα είτε δυσάρεστα είναι φυσιολογικά, αλλά και χρήσιμα για την προσαρμογή και την ανάπτυξη του.
Αξιοποιήστε το χρόνο που έχετε μαζί του στο σπίτι. Είναι καλό το παιδί, όπως και εσείς, να συνεχίσετε να έχετε τη καθημερινή ρουτίνα και τον «φυσιολογικό» τρόπο ζωής. Βρείτε την ευκαιρία να παίξετε όλοι μαζί, να ζωγραφίσετε, να κάνετε τις δουλειές του σπιτιού, να μαγειρέψετε και να κάνετε ό,τι άλλο σας ευχαριστεί, χωρίς να πρέπει να ακολουθήσετε αυστηρά και με καταναγκασμό ένα πρόγραμμα. Επιτρέψτε στο παιδί σας να έχει ελεύθερο χρόνο, χωρίς να χρειάζεται να είναι διαρκώς απασχολημένο με κάποια δραστηριότητα.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να διατηρήσει τις επαφές με τους φίλους και συγγενείς με τη χρήση των τεχνολογικών μέσων (π.χ. βιντεοκλήση), αφού του έχετε εξηγήσει το λόγο που θα πρέπει να σταματήσει για λίγο καιρό να βλέπει τα αγαπημένα του πρόσωπα.
Η περίοδος που διανύουμε είναι πρωτόγνωρη και σίγουρα δύσκολή. Κανείς μας δεν είχε προετοιμαστεί για κάτι παρόμοιο. Όσο ποτέ άλλοτε, όλα είναι ρευστά και αβέβαια. Ας αποτελέσει ευκαιρία να αναλογιστούμε τι αξίζει στη ζωή μας, να προβληματιστούμε, να μοιραστούμε τις σκέψεις μας και να οραματιστούμε με αισιοδοξία το μέλλον. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις καταστάσεις με τις οποίες θα έρθουμε αντιμέτωποι, αλλά μπορούμε να διαχειριστούμε τον τρόπο που αντιδράμε σε αυτές. Η παραμονή στο σπίτι ας αποτελέσει καταφύγιο και όχι φυλακή!
Δέσποινα Σιέτου
Ψυχολόγος
MSc, Σχολικής Ψυχολογίας
logotherapevein.gr 