Η αισθητηριακή ολοκλήρωση αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας λαμβάνει αισθητηριακές (από τις αισθήσεις) πληροφορίες και τα μετατρέπει σε κατάλληλες αντιδράσεις (κινητικές και συμπεριφορικές). Υπάρχουν παιδιά που φαίνεται να δυσκολεύονται να επεξεργαστούν πληροφορίες που λαμβάνουν από τις αισθήσεις τους, όπως ήχους, αγγίγματα, γεύσεις, οπτικές πληροφορίες και μυρωδιές ή ακόμη δυσκολεύονται όσον αφορά την αίσθηση επίγνωσης του σώματός τους, τις κινήσεις, την ισορροπία και τον συντονισμό.
Παιδιά που αντιμετωπίζουν αισθητηριακή δυσλειτουργία μπορεί να βιώσουν δυσάρεστα ή ακόμη και επώδυνα ένα ερέθισμα, το οποίο σε άτομα που δεν εμφανίζουν τη διαταραχή να φανεί φυσιολογικό. Για το λόγο αυτόν τα συγκεκριμένα παιδιά μπορεί να αναστατώνονται όταν έρχονται αντιμέτωπα με τέτοια ερείσματα και να προσπαθούν συνεχώς να ελέγξουν το περιβάλλον τους.
Η κατάσταση αυτή αναφέρεται ως Διαταραχή της Αισθητηριακής Επεξεργασίας και εμφανίζεται συχνά σε αυτιστικά παιδιά, παιδιά με ΔΕΠ-Υ ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και άλλες αναπτυξιακές διαταραχές, ενώ μπορεί να εντοπιστεί και σε παιδιά τα οποία δεν έχουν κάποια άλλη διάγνωση.
Οι τύποι δυσκολιών στην αισθητηριακή επεξεργασία είναι τρεις. Υπάρχουν παιδιά με υπερ-απόκριση σε ερεθίσματα, υπο-απόκριση σε ερεθίσματα και παιδιά με δυσκολίες στην διάκριση- αντίληψη. Πιο συγκεκριμένα:
- Τα υπερευαίσθητα παιδιά είναι τα παιδιά που λαμβάνουν μια αίσθηση σε μεγαλύτερη ένταση από ότι τους δίνεται, με αποτέλεσμα να αντιδρούν υπερβολικά σε αυτό π.χ. δεν αντέχουν τους δυνατούς θορύβους και λαμπερά φώτα (ακουστική αμυντικότητα), με αποτέλεσμα να κλείνουν τα αυτιά τους ή τα μάτια τους, δεν αντέχουν συγκεκριμένες υφές ρούχων, αγκαλιές, χάδια και αγγίγματα, ενοχλούνται από μυρωδιές και γεύσεις, αποφεύγουν να είναι ξυπόλυτα, πλησιάζουν πολύ κοντά στους ανθρώπους, δείχνουν ανήσυχα και έχουν χαμηλή συγκέντρωση και ευερεθιστότητα.
- Τα υπο-ευαίσθητα παιδιά από την άλλη αναζητούν περισσότερη αισθητηριακή διέγερση, δηλαδή λαμβάνουν μια αίσθηση σε μικρότερη ένταση από ότι τους δίνεται, με αποτέλεσμα πολλές φορές να μην ανταποκρίνονται σε ένα ερέθισμα. Πρόκειται για παιδιά τα οποία φαίνεται να έχουν μεγάλη αντοχή στον πόνο και δεν κατανοούν τη δύναμή τους, είναι νευρικά με αποτέλεσμα να μην μπορούν να μείνουν ακίνητα, έχουν ανάγκη συνεχώς να αγγίξουν ανθρώπους και διαφορετικές υφές και απολαμβάνουν σφιχτές αγκαλιές. Επιπλέον, τα παιδιά αυτά συχνά δείχνουν κουρασμένα και υποτονικά, μιλάνε δυνατά και γενικά δείχνουν αδέξια και αποδιοργανωμένα.
- Τέλος, παιδιά με δυσκολίες στην διάκριση- αντίληψη δυσκολεύονται να αντιληφθούν το είδος, την ένταση, τη διάρκεια και την κατεύθυνση του ερεθίσματος στο οποίο εκτίθενται (π.χ. ηχητικό, οπτικό, απτικό κ.α). Αναζητούν συνεχώς ερεθίσματα, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να οργανωθούν στην καθημερινότητά τους, καθώς βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι κάθε παιδί με αυτή τη διαταραχή παρουσιάζει διαφορετική εικόνα από ένα άλλο με την ίδια διαταραχή.
Ενα παιδί που αντιμετωπίζει αισθητηριακές δυσκολίες μπορεί να έχει κακή επίδοση στο σχολείο και να εμφανίσει δυσκολίες όσον αφορά τη μάθηση, την προσοχή, την συμπεριφορά του και γενικότερα την καθημερινότητά του. Για το λόγο αυτό, η παρέμβαση βασίζεται στις μοναδικές ικανότητες και δυσκολίες του κάθε παιδιού ξεχωριστά.
Κόλλια Αναστασία
Λογοθεραπεύτρια, MSc
logotherapevein.gr 