Ο Αυτισμός είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από διαταραχές στην κοινωνική επικοινωνία και στερεότυπες ή επαναλαμβανόμενες κινήσεις και ενδιαφέροντα.
Οι δυσκολίες και οι περιορισµοί που εμφανίζονται στον αυτισμό ποικίλουν σε βαρύτητα από άτοµο σε άτοµο και αποτελούν διάχυτο χαρακτηριστικό της λειτουργικότητας του.
Σε όλες τις µορφές αυτισµού, ακόµη και στις ήπιες, υπάρχουν ορισµένες διαταραχές και δυσκολίες στη λειτουργία του ατόµου για τις οποίες απαιτούνται παρεµβάσεις. Ο αυτισµός συχνά συνυπάρχει µε νοητική καθυστέρηση, άλλες αναπηρίες ή και µε ιατρικά σύνδροµα και καταστάσεις. Μια αναπτυξιακή διαταραχή είναι συνήθως εμφανής πριν φτάσει το παιδί στο νηπιαγωγείο (μεταξύ 18-30 ετών).
Λόγω των πολλών και διάφορων χαρακτηριστικών εκδηλώσεων που υπάρχουν στον αυτισμό παρουσιάζεται δυσκολία στην διάγνωση, διότι μπορεί να υπάρχουν άτομα που βρίσκονται στο ένα άκρο και να παρουσιάζουν πολύ σοβαρές δυσκολίες στην επικοινωνία και κοινωνική αλληλεπίδραση, τα οποία μπορεί να οφείλονται στο γενικότερο επίπεδο ανάπτυξης τους (κάτω από 20 μηνών), ενώ στο άλλο άκρο να βρίσκονται άτομα υψηλής λειτουργικότητας τα οποία κρύβουν τις αδυναμίες τους επαναλαμβάνοντας τον ίδιο στερεότυπο τρόπο σε κάποιες περιστάσεις.
Τα αίτια εκδήλωσης του αυτισμού βρίσκονται σε βιολογικούς παράγοντες και συγκεκριμένα σε γενετικούς και σε γονιδιακούς παράγοντες , καθώς και σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Το γεγονός αυτό δυσχεραίνει τον εντοπισμό συγκεκριμένης αιτίας και την ανάπτυξη αποτελεσματικών θεραπευτικών παρεμβάσεων. Παρόλα αυτά η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ASD) είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή με αιτιολογία που θεωρείται ότι έχει ουσιαστική γενετική συνιστώσα (Στεφανάτος, 2013).
Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού περιλαμβάνει:
- ποιοτικές δυσκολίες στη κοινωνική κατανόηση, συναλλαγή και συναισθηματική αμοιβαιότητα,
- δυσκολίες στον τρόπο επικοινωνίας (λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία)
- δυσκολίες στη κυριολεκτική κατανόηση και χρήση της γλώσσας και δυσκολίες αντίληψης και επεξεργασίας μεταφορικών μηνυμάτων
- δυσκολίες στην πραγματολογία (βλεμματική επαφή, αφήγηση, εξαγωγή συμπερασμάτων, έναρξη, συντήρηση και λήξη συζήτησης, περιορισμένα θέματα συζήτησης, στερεοτυπική επαναλαμβανόμενη χρήση λέξεων, φράσεων και ερωτήσεων – λεκτικές εμμονές).
- δυσκολίες στη σημασιολογία και μορφολογία (γραμματική και συνταντικό – τηλεγραφικός λόγος) του λόγου
- δυσκολίες στην προσωδία, ρυθμό, ένταση, ύψος και συχνότητα της φωνής – συχνά παρατηρείται ρομποτική ομιλία
- περιορισμένο, στερεότυπο, επαναλαμβανόμενο ρεπερτόριο δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων, ενώ στη συμπεριφορά επικρατούν ιδιόρρυθμα ενδιαφέροντα και ενασχολήσεις,
- ανομοιογενή ανάπτυξη γνωσιακών λειτουργιών,
- συχνά ανακόλουθη επεξεργασία αισθητηριακών προσλήψεων.
- συχνά παρουσιάζουν μειωμένες νοητικές ικανότητες, ΔΕΠΥ, προβλήματα ύπνου και προβλήματα στον έλεγχο της κίνησης, υπερβολική αντοχή στον πόνο και άλλα ιατρικά προβλήματα όπως επιληψία,αλλεργίες, πεπτικά προβλήματα κ.α.
Οι δυσκολίες και οι περιορισμοί αυτοί ποικίλουν σε βαρύτητα από άτομο σε άτομο και αποτελούν χαρακτηριστικό που επηρεάζει συνολικά τη λειτουργία του. Βέβαια πολλά άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν ιδιαίτερες ικανότητες σε ορισμένους τομείς, ενώ άλλα άτομα είναι ιδιαίτερα ταλαντούχα και αποτελούν μειοψηφία.
Ένα παιδί με ΔΑΦ δεν πρέπει να μάθει απλώς να μιλάει, αλλά και να χρησιμοποιεί τη γλώσσα κοινωνικά για να επικοινωνήσει. Καμία μέθοδος θεραπείας δεν έχει βρεθεί που να βελτιώνει επιτυχώς την επικοινωνία σε όλα τα άτομα με αυτισμό.
Η καλύτερη θεραπεία αρχίζει νωρίς, κατά τη διάρκεια των προσχολικών ετών, προσαρμόζεται χωριστά, στοχεύει και στη συμπεριφορά και στην επικοινωνία, και στην οποία συμμετέχουν και οι γονείς ή άτομα που φροντίζουν-προσέχουν το παιδί με αυτισμό. Ο στόχος του λογοθεραπευτή είναι η βελτίωση της επικοινωνίας. Για μερικούς η λεκτική επικοινωνία είναι ένας ρεαλιστικός στόχος. Για πολλούς όμως ο στόχος είναι επικοινωνία μέσω της επαυξητικής-εναλλακτικής επικοινωνίας (χειρονομίες, συστήματα επικοινωνίας με εικόνες, πίνακες επικοινωνίας).
logotherapevein.gr 